CHỦ ĐỀ 4. TÁCH CHẤT RA KHỎI HỖN HỢP – Giáo án KHTN 6 – Chân trời sáng tạo

 

KẾ HOẠCH BÀI DẠY

TÊN CHỦ ĐỀ: TÁCH CHẤT RA KHỎI HỖN HỢP (KHTN LỚP 6)

Nội dung:  Bài 15+ bài 16

Thời lượng: 03 tiết

1. MỤC TIÊU DẠY HỌC

Phẩm chất, năng lực	YÊU CẦU CẦN ĐẠT	Ghi dạng SỐ THỨ TỰ   hoặc MÃ HÓA YCCĐ
		(STT)	MÃ HÓA
NĂNG LỰC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
Nhận thức khoa học tự nhiên	Trình bày một số cách đơn giản để tách chất ra khỏi hỗn hợp và ứng dụng của các cách tách đó.	(1)	1.[KHTN.1.2]
Tìm hiểu tự nhiên	Sử dụng được một số dụng cụ, thiết bị cơ bản để tách chất ra khỏi hỗn hợp bằng cách lọc, cô cạn, chiết.	(2)	2.[KHTN.2.4]
Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học	Chỉ ra được mối liên hệ giữa tính chất vật lí của một số chất thông thường với phương pháp tách chúng ra khỏi hỗn hợp và ứng dụng các chất trong thực tiễn.	(3)	3.[KHTN.3.1]
NĂNG LỰC CHUNG
Năng lực tự chủ và tự học	Chủ động, tích cực thực hiện nhiệm vụ được giao và hỗ trợ bạn học trong hoạt động nhóm.	(4)	4.[TC.1.1]
Năng lực giao tiếp và hợp tác	Tăng cường sự tương tác tích cực giữa các thành viên trong hoạt động nhóm.	(5)	5.[GTHT.1.1]
PHẨM CHẤT CHỦ YẾU
Trung thực	Báo cáo trung thực kết quả của thí nghiệm tách chất ra khỏi hỗn hợp	(6)	6.[TT.1]
Chăm chỉ	Chủ động lập kế hoạch thực hiện TN tách chất ra khỏi hỗn hợp	(7)	7.[CC.2]
Trách nhiệm	Có ý thức phối hợp với thành viên trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ	(8)	8.[TN.4]

 

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

Hoạt động	Chuẩn bị của GV	Chuẩn bị của học sinh
Đặt vấn đề	Câu hỏi cho học sinh; Bảng nhóm	Trả lời các câu hỏi theo yêu cầu của GV
Tìm hiểu một số phương pháp vật lý để tách riêng một số chất từ hỗn hợp	Phiếu học tập Rubric đánh giá	Tìm hiểu cơ sở lý thuyết để tách chất từ hỗn hợp: – Phương pháp cô cạn – Phương pháp chưng cất – Phương pháp lọc – Phương pháp tách chiết – Phương pháp từ tính
Tiến hành thí nghiệm để tách chất từ hỗn hợp	Dụng cụ thí nghiệm: – Cốc thủy tinh loại 100 ml: 16 cái – Chén sứ: 4 cái – Đèn cồn: 4 cái – Phễu chiết: 4 cái – Giấy lọc: 4 tờ – Phễu thủy tinh: 4 cái – Đũa thủy tinh: 4 chiếc Hóa chất: – Muối ăn lẫn cát – Dầu, nước Rubric, thang đo đánh giá Giấy A1 cho mỗi nhóm.	Xem lạicách sử dụng các dụng cụ thí nghiệm và tìm hiểu các thao tác tiến hành thí nghiệm.
Vận dụng	Các cầu nhiệm vụ cho HS. Bảng kiểm đánh giá Giấy A0 hoặc bảng nhóm.	Tranh ảnh, mô hình ứng dụng phương pháp tách chiết trong thực tiễn.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

Hoạt động học (thời gian)	Mục tiêu (Có thể ghi ở dạng số thứ tự  hoặc dạng mã hóa đối với YCCĐ)	Nội dung dạy học trọng tâm	PP/KTDH chủ đạo	Phương pháp   đánh giá	Công cụ đánh giá
Hoạt động 1. Khởi động (10 phút)	Tạo hứng thú học tập cho học sinh.	Những kiến thức liên quan đến dung dịch, hỗn hợp.	PP: dạy học giải quyết vấn đề KTDH: động não – công não.	Hỏi đáp	Câu hỏi – đáp án.
Hoạt động 2. Tìm hiểu một số phương pháp tách chất (35 phút)	(1), (3)	Cơ sở lý thuyết để tách chất từ hỗn hợp: – Phương pháp cô cạn – Phương pháp chưng cất – Phương pháp lọc – Phương pháp tách chiết – Phương pháp từ tính	PP: dạy học trực quan, dạy học hợp tác KTDH: chia nhóm, động não – công não.	Sản phẩm học sinh (phiếu học tập)	Rubric
Hoạt động 3. Tiến hành thí nghiệm để tách chất từ hỗn hợp (45 phút)	(2), (4), (6)	Tiến hành thí nghiệm tách chất bằng phương pháp cô cạn và phương pháp chiết	PP trực quan: sử dụng thí nghiệm trong dạy học. KTDH: các mảnh ghép	Quan sát	Rubric, thang đo
Hoạt động 4. Vận dụng Tìm hiểu mở rộng kiến thức thực tiễn.(45 phút)	(5)	Ứng dụng phương pháp tách chiết trong đời sống và sản xuất	PP:dạy học hợp tác KTDH: chia nhóm, động não – công não.	Quan sát, sản phẩm học tập	Bảng kiểm

 

 

 

 

1. CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC

Hoạt động 1. Đặt vấn đề (10 phút)

1. Mục tiêu:Tạo hứng thú học tập cho học sinh.
2. Tổ chức hoạt động:

Chuẩn bị

– GV chia lớp thành 4 nhóm: 1 nhóm trưởng, 1 thư kí

– Mỗi nhóm được phát 1 bảng nhóm.

Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Bước 1:GV trình chiếu câu hỏi: Hãy ghép thông tin cột A và cột B cho phù hợp.

Cột A	Cột B
A. Muối ăn	1. Chất tinh khiết.
B. Cát	2. Hỗn hợp
C. Nước cất	3. Chất tan được trong nước.
D. Muối và cát	4. Chất không tan trong nước.
E. Dung dịch nước muối.

 

Bước 2: Học sinh thảo luận nhóm thực hiện nhiệm vụ học tập, trình bày kết quả lên bảng nhóm.

Bước 3:Học sinh báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập theo nhóm.

Bước 4: GV chiếu đáp án. Từ kết quả hoạt động nhóm, GV yêu cầu HS nhắc lại các khái niệm liên quan đến kiến thức trên.

GV đặt vấn đề: Làm thế nào để tách riêng các chất từ các hỗn hợp trên?

3. Dự kiến phương án đánh giá kết quả học tập: Đánh giá qua câu trả lời trên bảng nhóm.

Đáp án phần nối câu: A – 3; B – 4; C – 1; D – 2; E – 2

Hoạt động 2. Tìm hiểu một số phương pháp tách chất và một số thí nghiệm  (35 phút)

1. Mục tiêu:(1), (3)
2. Tổ chức hoạt động

Chuẩn bị

– GV chia lớp thành 4 nhóm: 1 nhóm trưởng, 1 thư kí

– Mỗi nhóm được phát 1 phiếu học tập.

Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Yêu cầu HS thảo luận nhóm hoàn thành nội dung phiếu học tập:

PHIẾU HỌC TẬP 1:

Câu 1: Quan sát và ghi phương pháp tách chất tương ứng với mỗi hình ảnh bên dưới.

HÌNH ẢNH MINH HOẠCÁC PHƯƠNG PHÁP TÁCH CHẤT
TÊN PHƯƠNG PHÁP

 

Câu 2:Mỗi phương pháp tách chất được sử dụng cho trường hợp nào?

 

Phương pháp tách chất	Ứng dụng

 

Câu 3: Nêu phương pháp tách chất phù hợp cho các hỗn hợp sau:

Hỗn hợp	Phương pháp tách chất
Muối và cát
Dầu ăn và nước
Bột sắt và bột nhôm
Rượu và nước
Dung dịch nước muối

 

Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập, tiến hành thảo luận hoàn thành phiếu học tập.

Bước 3:Học sinh báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập theo nhóm.

Bước 4: GV trao đổi và chốt kiến thức.

3. Dự kiến sản phẩm học tập:

Câu 1:

HÌNH ẢNH MINH HOẠCÁC PHƯƠNG PHÁP TÁCH CHẤT
TÊN PHƯƠNG PHÁP	Chiết	Chưng cất	Cô cạn	Lọc	Từ tính

 

Câu 2:

Phương pháp tách chất	Ứng dụng
Chiết	Tách chất lỏng này ra khỏi chất lỏng khác mà hai chất lỏng không bị hòa tan vào nhau
Chưng cất	Tách 2 chất lỏng có nhiệt độ sôi khác nhau
Cô cạn	Tách chất  lỏng  (bay hơi) ra khỏi hỗn hợp với chất rắn (khó bay hơi)
Lọc	Tách các chất tan trong nước với chất không tan trong nước
Từ tính	Tách các chất có tính nhiễm từ

 

Câu 3:

Hỗn hợp	Phương pháp tách chất
Muối và cát	Lọc
Dầu ăn và nước	Chiết
Bột sắt và bột nhôm	Từ tính (nam châm)
Rượu và nước	Chưng cất
Dung dịch nước muối	Cô cạn

 

4. Dự kiến phương án đánh giá:GV thống nhất với lớp rubric đánh giá hoạt động 2.

Tiêu chí đánh giá	Mức độ đánh giá và điểm			Điểm
	Mức 1 (5đ)	Mức 2 (7đ)	Mức 3 (9đ)
Ghi được tên phương pháp táchchất theo hình	Ghi được 1 – 2 hình	Ghi được 3 – 4 hình	Ghi được 5 hình
Nêu được đặc điểm của các phương pháp tách chất	Nêu được 1 – 2 đặc điểm	Nêu được 3 – 4đặc điểm	Nêu được 5đặc điểm
Lựa chọn phương pháp tách phù hợp cho mỗi hỗn hợp	Đúng 1 – 2 hỗn hợp	Đúng3 – 4 hỗn hợp	Đúng5hỗn hợp
Tổng điểm

 

Hoạt động 3.Tiến hành thí nghiệm để tách chất từ hỗn hợp (45 phút)

1. Mục tiêu:(2), (4), (6), (7)
2. Tổ chức hoạt động

Chuẩn bị

Giáo viên chia lớp làm 4 nhóm (dự kiến: 2 nhóm/ vấn đề: cô cạn, chiết), mỗi nhóm 1 nhóm trưởng, 1 thư kí.

Giấy A1 cho mỗi nhóm.

Các dụng cụ, thiết bị: phễu chiết, phễu lọc, giấy lọc, đèn cồn, ống nghiệm, kẹp gỗ, giá thí nghiệm, cốc thủy tinh, đũa thủy tinh.

Hóa chất: muối và cát, hỗn hợp dầu ăn và nước.

Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Bước 1:Tìm hiểu các dụng cụ tách chất cơ bản

• Nhóm 1, 3: Tìm hiểu các dụng cụ, thiết bị cần thiếtđể tách chất ra khỏi hỗn hợp bằng 2 phương pháp: cô cạn
• Nhóm 2, 4: Tìm hiểu các dụng cụ, thiết bị cần thiết để tách chất ra khỏi hỗn hợp bằng 2 phương pháp: chiết.

Học sinh quan sát, tìm hiểu các dụng cụ (phễu chiết, cốc, đèn cồn, giấy lọc, đũa thủy tỉnh, muỗng) và cách sử dụng.

Bước 2: Phân công nhiệm vụ

Giáo viên giao nhiệm vụ cho các nhóm:

• Nhóm 1, 3: Tách muối ăn ra khỏi hỗn hợp nước muối.
• Nhóm 2, 4: Tách dầu ra khỏi hỗn hợp dầu và nước

Giáo viên hướng dẫn học sinh nội dung hoạt động trong nhóm, thiết kế tiến trình làm việc trong nhóm và các yêu cầu trình bày kết quả.

Bảng 1: Phân công nhiệm vụ và yêu cầu hình thức báo cáo kết quả:

Nhiệm vụ	Nội dung cần thực hiện	Dự kiến
Nhóm 1, 3	Tách muối ăn ra khỏi hỗn hợp nước muối.	Sản phẩm trình bày bằng giấy A1 kèm kết quả thí nghiệm
Nhóm 2, 4	Tách dầu ra khỏi hỗn hợp dầu và nước.	Sản phẩm trình bày bằng giấy A1 kèm kết quả thí nghiệm

 

Bước 3: Thực hiện nhiệm vụ

Bảng 2: Tiến trình thực hiện nhiệm vụ

Nội dung	Hoạt động của giáo viên	Hoạt động của học sinh
Thu thập thông tin Đề xuất phương án Tiến hành thí nghiệm	Theo dõi giúp đỡ, hướng dẫn các nhóm (cách sử dụng các dụng cụ thí nghiệm nếu có)	Thảo luận nhóm phân tích các chất trong hỗn hợp Phân tích cách tách chất Đề xuất cách tách chất Đề xuất dụng cụ thí nghiệm Thiết kế thí nghiệm Tiến hành thực hiện
Thảo luận nhóm Xử lí thông tin Hoàn thành báo cáo	Theo dõi giúp đỡ, hướng dẫn các nhóm (xử lí thông tin, cách trình bày sản phẩm)	Thảo luận phân tích kết quả thí nghiệm và trao đổi về cách trình bày báo cáo Nêu tên phương pháp tách Xây dựng báo cáo

 

Bước 4: Trình bày báo cáo

Các nhóm trình bày báo cáo, trong báo cáo kèm kết quả thí nghiệm và hình ảnh mô phỏng quá trình thực hiện.

3. Dự kiến phương án đánh giá:GV thống nhất với lớp rubric đánh giá hoạt động 3

Tiêu chí đánh giá	Mức độ đánh giá và điểm			Điểm
	Mức 1 (5đ)	Mức 2 (7đ)	Mức 3 (9đ)
Đề xuất cách tách chất và thiết kế thí nghiệm	Đề xuất đúng khi có sự gợi ý của giáo viên.	Đề xuất đúng nhưng tiến trình chưa hoàn toàn chính xác	Đề xuất đúng
Thao tác thực hiện	Lúng túng, rơi vỡ dụng cụ, hao phí hóa chất.	Còn một số lỗi thao tác	Nhanh, gọn, chính xác
Hình thức sản phẩm báo cáo	Không có hình ảnh, trang trí sơ sài	Có hình ảnh nhưng chưa nêu rõ chú thích, có trang trí	Có hình ảnh minh họa rõ ràng, trang trí đẹp mắt
Tổng điểm

 

Giáo viên và học sinh đánh giá mức độ đạt mục tiêuTC.1.1 bằng thang đo:

Tiêu chí	Mức 1	Mức 2	Mức 3	Mức 4
Tổ chức hoạt động nhóm khi tiến hành làm thí nghiệm	Tất cả các thành viên đều thực hiện nhiệm vụ khi làm TN	Hầu hết các thành viên đều thực hiện nhiệm vụ khi làm TN, chỉ có 1,2 HS không làm	Hầu hết các thành viên đều thực hiện nhiệm vụ khi làm TN, chỉ có 3,4 HS không làm	Hầu các thành viên đều không thực hiện nhiệm vụ khi làm TN, chỉ có 1,2 HS chủ chốt làm
Nhóm 1
Nhóm 2
Nhóm 3
Nhóm 4

 

Hoạt động 4.Vận dụng (45 phút)

1. Mục tiêu:(5), (8)
2. Tổ chức hoạt động

Chuẩn bị

Tìm hiểu mở rộng kiến thức thực tiễn.

Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Bước 1: GV giao nhiệm vụ: Sưu tầm tranh ảnh về ứng dụng các phương pháp tách chiết trong thực tế đời sống và sản xuất.

Bước 2: Các nhóm thảo luận, sưu tầm, thiết kế báo cáo.

Bước 3:Các nhóm giới thiệu sản phẩm của nhóm mình.

Bước 4:Các nhóm khác tham gia nhận xét, đánh giá.

3. Dự kiến phương án đánh giá:Giáo viên và học sinh đánh giá hoạt động thông qua bảng kiểm.

Các tiêu chí	Có	Không
Nêu được 2 ứng dụng tách chất trong đời sống
Hình ảnh minh họa đẹp, rõ
Nêu được nguyên tắc sử dụng phương pháp tách chất
Nêu được quy trình thực hiện tách chất
Nêu được vai trò của ứng dụng phương pháp tách chiết
Thuyết trình rõ ràng, hấp dẫn
Thảo luận nhóm sôi nổi
Các HS trong nhóm đều tham gia hoạt động